Trái Đất là nơi con người sinh sống. Bởi vậy, nó có một vai trò vô cùng quan trọng. Tinnuocnhat.com xin cung cấp là tài liệu học tập Soạn văn 6: Trái Đất – cái nôi của sự sống, thuộc sách Kết nối tri thức với cuộc sống, tập 2.

Các bạn học sinh lớp 6 chuẩn bị bài nhanh chóng và đầy đủ. Nội dung chi tiết sẽ được chúng tôi đăng tải ngay sau đây.

1. Kiến thức Ngữ Văn

1.1 Văn bản

Văn bản là một đơn vị giao tiếp, có tính hoàn chỉnh về nội dung và hình thức, tồn tại ở dạng viết hoặc dạng nói. Văn bản được dùng để trao đổi thông tin, trình bày suy nghĩ, cảm xúc.

1.2 Đoạn văn trong văn bản

Đoạn văn là bộ phận quan trọng của văn bản, có sự hoàn chỉnh tương đối về ý nghĩa và hình thức, gồm nhiều câu (có khi chỉ một câu) được tổ chức xoay quanh một ý nhỏ. Đoạn văn bắt đầu bằng chữ viết hoa lùi đầu dòng và kết thúc bằng một dấu chấm câu.

1.3 Các yếu tố và cách triển khai của văn bản

• Một văn bản thông tin thường có các yếu tố như: nhan đề, đề mục…
• Mỗi văn bản thông tin có một cách triển khai riêng.

1.4 Văn bản đa phương thức

Là loại văn bản có sử dụng phối hợp phương tiện ngôn ngữ và các phương tiện phi ngôn ngữ như kí hiệu, sơ đồ, biểu đồ, hình ảnh…

1.5 Từ mượn và hiện tượng vay mượn từ

• Từ mượn là từ có nguồn gốc từ một ngôn ngữ khác.
• Tiếng Việt vay mượn nhiều từ của tiếng Hán và tiếng Pháp.

2. Soạn bài Trái Đất – cái nôi của sự sống

2.1 Trước khi đọc

Câu 1. Em từng nghe, đọc hay đã thuộc những ca khúc, bài thơ nào viết về Trái Đất? Chúng đã gợi lên trong em ấn tượng, cảm xúc gì? Theo em, để hiểu biết và yêu quý hơn hành tinh xanh này, chúng ta còn cần phải tìm đến những nguồn thông tin hay loại tài liệu nào khác?

– Những ca khúc, bài thơ:

• Một số bài thơ: Trái đất còn quay (Huy Cận), Em nghĩ về trái đất…
• Một số bài hát: Trái đất này là của chúng mình, Em yêu màu xanh…

– Cảm xúc: trân trọng, yêu quý trái đất

– Cần tìm hiểu từ các thông tin nghiên cứu về trái đất.

Câu 2. Người ta thường nói: “Sự sống muôn màu”. Em hiểu điều này như thế nào?

Mỗi một sự vật lại mang một nét riêng biệt khác nhau, không sự vật nào giống sự vật nào.

2.2 Trong khi đọc

Câu 1. Sự sống trên Trái Đất phong phú như thế nào?

• Có loài chỉ quan sát được bằng kính hiển vi như vi sinh vật.
• Có loài mang kích thước khổng lồ như cây bao báp, cá voi xanh hay các động vật thuộc họ khủng long…
• Có vô số loài thực vật, động vật khác nhau sinh sôi nảy nở…

Câu 2. Vì sao có thể khẳng định con người là đỉnh cao kì diệu của sự sống trên Trái Đất?

• Con người có, bộ não và hệ thần kinh phát triển nhất, có ý thức, có tình cảm, có ngôn ngữ, biết tổ chức cuộc sống theo hướng tích cực.
• Con người đã trực tiếp cải tạo bộ máy Trái Đất, khiến nó thay đổi để phục vụ cho mình.

Câu 3. Ý sau cùng của bài có lạc đề không?

Không bị lạc đề. Vấn đề được nói đến chính là sự tồn tại của trái đất.

2.3 Sau khi đọc

Trả lời câu hỏi

Câu 1. Liệt kê theo hình thức gạch đầu dòng những thông tin chủ yếu mà văn bản đưa đến cho người đọc?

• Trái Đất nằm trong hệ Mặt Trời.
• Nước – vị thần hộ mệnh của sự sống trên Trái Đất.
• Trái Đất là nơi cư ngụ của muôn loài.
• Con người trên Trái Đất.
• Tình trạng của Trái Đất hiện tại.

Câu 2. Các bức tranh minh họa làm sáng tỏ thông tin gì trong văn bản?

Các bức tranh minh họa làm sáng tỏ sự đang dạng của sự sống trên Trái Đất.

Câu 3. Phần 2 (“Vị thần hộ mệnh” của sự sống trên Trái Đất) tập trung thông tin về vấn đề gì? Việc nói về vấn đề đó liên quan như thế nào đối với hướng triển khai những nội dung khác ở các phần kế tiếp?

Phần 2 tập trung làm rõ vai trò của nước đối với sự sống trên Trái Đất. Vấn đề này liên quan đến nội dung của các phần kế tiếp. hần 3, phần 4 tác giả nêu vấn đề chính vì cuộc sống phát triển và vô cùng phong phú nhờ tài nguyên nước, nên các loài động vật cũng phát triển phong phú theo, nhất là động vật bậc cao – con người. Con người sẽ khai thác Trái đất để phục vụ những mục đích khác nhau.

Câu 4. Văn bản đã nói được đầy đủ về sự kì diệu của sự sống trên Trái Đất chưa? Em có thể bổ sung điều gì xung quanh vấn đề này?

Sự ảnh hưởng của Trái Đất đến các hành tinh khác trong hệ Mặt Trời.

Câu 5. Bằng hiểu biết của mình, em hãy thêm bằng chứng để khẳng định con người là đỉnh cao sự kỳ diệu của sự sống trên Trái đất?

• Con người đã sáng tạo ra những sản phẩm hiện đại phục vụ nhu cầu của mình.
• Con người còn khám phá nhiều điều bí ẩn vượt ra khỏi phạm vi Trái Đất: các hành tinh trong hệ Mặt Trời, vũ trụ…
• Con người đang dần chinh phục và cải tạo thiên nhiên.

Câu 6. Làm rõ lý do xuất hiện câu hỏi Trái đất có thể chịu đựng được đến bao giờ trong đoạn cuối của văn bản. Câu hỏi đó gợi lên trong em những suy nghĩ gì?

Câu hỏi trên đã đặt ra một vấn đề có tính cấp thiết trong cuộc sống hiện tại. Câu hỏi đó gợi cho người đọc những suy nghĩ về việc Trái Đất đang chịu những tác động xấu từ con người, và cần phải có biện pháp để bảo vệ Trái Đất.

Câu 7. Từ việc đọc hiểu văn bản Trái Đất – cái nôi của sự sống, em rút ra được kinh nghiệm gì về cách đọc một văn bản thông tin?

• Cần quan sát hình thức của văn bản thông tin.
• Năm được mục đích, nội dung của văn bản.
• Rút ra được ý nghĩa của văn bản sau khi đọc…

Viết kết nối với đọc

Hãy viết đoạn văn (khoảng 5 – 7 câu) về chủ đề Để hành tinh xanh mãi xanh…

Gợi ý:

Mẫu 1

Để hành tinh xanh mãi xanh, con người cần phải có ý thức bảo vệ môi trường. Hiện nay, một thực trạng đáng báo động là môi trường đang bị nhiễm nghiêm trọng. Diện tích rừng bị thu hẹp, nguồn nước không còn trong sạch, không khí ngày càng độc hại… Chính điều đó sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe và cuộc sống của người. Bởi vậy chỉ cần những hành động nhỏ như tích cực trồng nhiều cây xanh, có ý thức bỏ rác hợp lý, không thải những chất thải ra sông hồ… cũng sẽ giúp cải thiện môi trường sống của chúng ta. Mỗi người hãy cùng chung tay để bảo hành tinh thân yêu này.

Mẫu 2

Để hành tinh xanh mãi xanh, chúng ta cần chung tay bảo vệ môi trường. Hiện nay, môi trường đang ô nhiễm nghiêm trọng, từ không khí đến đất đai và nguồn nước. Cùng với đó, rừng – một tài nguyên vô cùng quý giá, vốn được coi là lá xanh phổi xanh của Trái Đất đang bị tàn phá nghiêm trọng. Những vấn đề trên sẽ gây ra hậu quả nghiêm trọng. Chính vì vậy, con người cần nâng cao ý thức, hành động để bảo vệ lấy hành tinh của mình. Những hành động nhỏ như tích cực trồng nhiều cây xanh, có ý thức bỏ rác hợp lý, không thải những chất thải ra sông hồ… sẽ có ý nghĩa tích cực hơn. Hãy cùng giữ lấy màu xanh của Trái Đất xinh đẹp!